Wettelijk is enkel sprake van commissie.
Artikel 89 Arbeidsovereenkomstenwet voorziet dat het loon van de handelsvertegenwoordiger bestaat uit: uitsluitend een vaste wedde, enkel een commissie of een combinatie van vaste wedde en commissie.
En dan was er de bonus.
Eerst was er nog sprake van premies waarmee werd getracht de wettelijke bescherming van het commissieloon in het gedrang te brengen. Nu is het modewoord bonus die sommige werkgevers beschouwen als een vrijgeleide om het variabel loon te kneden naar hun wensen.
Wat is er mis met een bonussysteem?
Meestal wordt het slechts voorzien voor een beperkte periode, kan het door de werkgever eenzijdig aangepast worden en behoudt hij zich zelfs het recht voor om het af te schaffen.
Wanneer is een bonus wenselijk en wanneer absoluut niet?
Als het vaste loon aan alle verwachtingen beantwoordt, dan is de bonus een extra. Krijgt u hem, des te beter, zo niet, niet getreurd. Maar als uw totale loonpakket wordt voorgesteld als bestaande uit 70 % vaste wedde en 30 % bonus en u bekomt slechts 15 % van het variabele deel omdat sommige targets echt niet haalbaar zijn of vatbaar voor subjectieve interpretatie of afhankelijk van de prestaties binnen een groep, dan is dat sneu.
De basisgedachte die voor ogen moet gehouden worden.
Een werknemer verbindt zich te werken tegen loon. Zijn arbeid moet dus alvast een intrinsieke waarde hebben en bij de vertegenwoordiger staat er zelfs gewoon het door hem gerealiseerde zakencijfer tegenover. De werknemer mag niet het economisch risico dragen. Als een deel van zijn loon afhankelijk wordt gemaakt van winst of verlies in de firma, wordt afbreuk gedaan aan dit essentiële principe.
Toepassing op de vertegenwoordiger.
Voor een vertegenwoordiger moet een variabel loon wel degelijk haalbaar zijn om motiverend te blijven. Het is niet zomaar een extra, maar hiertegenover staat wel degelijk het door hem gerealiseerde zakencijfer. Als hij afhankelijk wordt van de goodwill van de werkgever, dan wordt het loon dat hij logischerwijze mocht verwachten een risicovolle belegging en dat kan en mag niet de bedoeling zijn! Toch moet ik zowat dagelijks vaststellen dat geen targets worden vooropgesteld of dit niet tijdig gebeurt (bv. pas in mei of zelfs nog later), de doelstellingen zeer vaag worden omschreven of gewoon niet haalbaar zijn, voorbehoud wordt gemaakt omtrent toekomstige toekenning van een bonus enz. Kortom, ik wil ze de kost niet geven, de vertegenwoordigers die jaar na jaar hun omzet verhogen en hun loon toch niet (meer) zien stijgen, zelfs integendeel, moeten vaststellen dat ze er financieel op achteruit gaan.
Boodschap.
Weiger categoriek een arbitrair bonussysteem. Doe wat u goed kan: onderhandel!